عوارض کامپوزیت دندان

عوارض کامپوزیت دندان | ویژگی‌های پنهان، پیشگیری و درمان قطعی

مقدمه: زیبایی آسان، اما تاوان پنهان؟

کامپوزیت دندان بدون شک یکی از محبوب‌ترین روش‌های اصلاح لبخند در دندانپزشکی مدرن است؛ سریع، مقرون‌به‌صرفه و بدون نیاز به تراش‌های عمیق. اما پشت این ظاهر زیبا، مجموعه‌ای از چالش‌ها، حساسیت‌ها و عوارض بالقوه وجود دارد که اگر به آن‌ها توجه نشود، می‌تواند نتیجه نهایی را نه‌تنها از نظر زیبایی بلکه از نظر سلامت دهان نیز به خطر بیندازد.

۱. منشأ اصلی عوارض کامپوزیت دندان چیست؟

۱.۱ کیفیت رزین و تکنیک اجرا

رزین کامپوزیت، ترکیبی از مواد پلیمری و ذرات تقویت‌کننده است. کیفیت پایین این مواد، اجرای نادرست مراحل کیورینگ (خشک‌کردن با لایت‌کیور) و عدم توجه به شرایط سطح دندان، همگی عواملی هستند که در آینده نزدیک یا حتی همان روزهای ابتدایی باعث بروز مشکلات می‌شوند.

۱.۲ طراحی نادرست و فشارهای غیرطبیعی

اگر دندانپزشک کامپوزیت را به شکلی طراحی کند که بر روی لثه فشار وارد کند، یا با دندان مقابل به‌درستی جفت نشود، احتمال ترک، لب‌پریدگی، التهاب لثه و حتی بوی بد دهان افزایش می‌یابد.

۱.۳ سبک زندگی بیمار

مصرف نوشیدنی‌های رنگی، عادت به سیگار، نخوردن صبحانه، یا حتی استفاده از نخ دندان به روش غلط، همگی می‌توانند کامپوزیتی که از نظر فنی درست انجام شده را به‌سرعت دچار مشکل کنند.

۲. رایج‌ترین عوارض کامپوزیت دندان

۲.۱ حساسیت دندان به سرما و گرما

یکی از شکایت‌های رایج بیماران، درد تیز و گذرا هنگام نوشیدن آب سرد یا چای داغ است. این نوع حساسیت معمولاً به دلیل تراش زیاد یا چسباندن نادرست کامپوزیت به دندان بروز می‌کند.

راهکار:

• استفاده از خمیر دندان‌های حاوی نیترات پتاسیم یا استرانسیوم کلراید

• استفاده از دهانشویه‌های حاوی فلوراید

• خودداری از نوشیدنی‌های بسیار گرم و سرد به‌مدت یک هفته

۲.۲ التهاب و تورم لثه

کامپوزیت‌هایی که بیش از حد به لثه نزدیک می‌شوند یا حالت برجسته دارند، به‌مرور باعث تجمع پلاک و تحریک لثه می‌شوند.

راهکار:

• اصلاح لبه کامپوزیت توسط دندانپزشک

• شست‌وشوی روزانه با دهانشویه کلرهگزیدین

• نخ دندان روزانه (ترجیحاً با نخ دندان مومی یا واترجت)

۲.۳ تغییر رنگ و زرد شدن کامپوزیت

کامپوزیت برخلاف سرامیک، جاذب رنگ است. نوشیدنی‌هایی مثل چای سیاه، قهوه، نوشابه و حتی دهانشویه‌های رنگی می‌توانند در عرض چند هفته رنگ طبیعی کامپوزیت را تغییر دهند.

راهکار:

• پولیش دوره‌ای هر ۳ تا ۶ ماه

• استفاده از نی هنگام مصرف نوشیدنی رنگی

• شست‌وشوی دهان بلافاصله بعد از نوشیدن چای یا قهوه

2.4لب‌پریدگی، ترک و شکست کامپوزیت

یکی از عوارض مکانیکی شایع، لب‌پریدگی یا ترک‌خوردگی کامپوزیت در اثر فشارهای ناهمگون یا ضربه است. بسیاری از افراد متوجه نمی‌شوند که کامپوزیت، اگرچه به اندازه‌ی مینای طبیعی مقاوم نیست، اما در صورت رعایت برخی نکات می‌تواند سال‌ها دوام داشته باشد.

دلایل اصلی:

• جویدن خوراکی‌های سخت مانند یخ، پسته با پوست یا شکلات یخ‌زده

• دندان‌قروچه شبانه

• وارد شدن ضربه در حین ورزش یا در خواب

راهکار:

• استفاده از محافظ شبانه (Night Guard)

• اجتناب کامل از جویدن خوراکی‌های سفت با دندان‌های کامپوزیت شده

• مراجعه برای ترمیم سریع ترک‌ها قبل از گسترش

۲.۵ عوارض کامپوزیت دندان بر بوی بد دهان

بوی ناخوشایند دهان، زمانی اتفاق می‌افتد که بین لبه‌های کامپوزیت و دندان، میکروفضاهایی ایجاد شود که پلاک و باکتری در آن محبوس شوند.

دلایل:

• طراحی ناصحیح کامپوزیت

• ترک‌های سطحی که قابل دیدن نیستند

• تجمع باکتری در مرز دندان و کامپوزیت

راهکار:

• جرم‌گیری و پولیش دقیق لبه‌ها

• بررسی تخصصی با دستگاه لایت برای تشخیص نشت

• تعویض کامپوزیت آسیب‌دیده در صورت نیاز

۳. آیا کامپوزیت باعث پوسیدگی می‌شود؟

کامپوزیت به‌خودی‌خود پوسیدگی ایجاد نمی‌کند. اما اگر بین کامپوزیت و دندان درزی باقی بماند یا بیمار بهداشت دهان را رعایت نکند، پلاک‌های میکروبی در این ناحیه جمع شده و پوسیدگی زیر کامپوزیت ایجاد می‌شود؛ که اغلب دیر تشخیص داده می‌شود و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر مثل عصب‌کشی دارد.

۴. تفاوت کامپوزیت با لمینت سرامیکی از نظر عوارض