علت های سرد و گرم شدن دندان و درمان حساسیت دندان به سرما و گرما
مقدمه
حساسیت دندان به سرما و گرما یکی از شایع‌ترین مشکلات دندانی است که می‌تواند کیفیت زندگی افراد را کاهش دهد. این مشکل زمانی بروز می‌کند که لایه‌های محافظ دندان از بین بروند و عصب‌های داخلی در معرض عوامل محیطی مانند دمای بالا یا پایین قرار گیرند. در این مقاله دلایل این حساسیت و روش‌های درمان آن را بررسی می‌کنیم.
لایه‌های محافظ دندان
دندان‌ها از چندین لایه تشکیل شده‌اند:
- مینای دندان: لایه بیرونی و سخت‌ترین بخش دندان
- دنتین (عاج): لایه زیرین مینا، دارای لوله‌های ریز منتهی به عصب
- سمنتوم: محافظ ریشه دندان
در صورت آسیب به این لایه‌ها، دندان به محرک‌هایی مانند سرما و گرما حساس می‌شود.
دلایل حساس شدن دندان‌ها به سرما و گرما
1. فرسایش مینای دندان
مسواک زدن ناصحیح، مصرف مواد اسیدی، دندان‌قروچه و افزایش سن، باعث ساییدگی مینا می‌شود.
2. پوسیدگی دندان
با پیشرفت پوسیدگی، لایه‌های محافظ از بین رفته و عصب دندان تحریک می‌شود.
3. بیماری‌های لثه
تحلیل لثه باعث بیرون‌زدگی ریشه می‌شود و ناحیه حساس به محرک‌ها قرار می‌گیرد.
4. شکستگی دندان
ترک‌های ریز یا شکستگی باعث نفوذ عوامل خارجی به داخل دندان می‌شود.
5. درمان‌های دندانپزشکی (موقتی)
سفید کردن، پر کردن یا عصب‌کشی می‌تواند موقتاً باعث حساسیت شود.
6. استفاده از محصولات سفیدکننده
خمیر دندان‌های حاوی جوش‌شیرین، پراکسید و سایر سفیدکننده‌ها مینای دندان را ضعیف می‌کنند.
7. دندان قروچه (براکسیسم)
فشار بیش از حد روی دندان، مینا را از بین می‌برد و دنتین را در معرض آسیب قرار می‌دهد.
8. بیرون‌زدگی ریشه دندان
در افراد مسن یا مبتلا به بیماری‌های لثه شایع است.
9. دندان‌های پرشده
پرشدگی‌های تازه ممکن است تا چند روز باعث حساسیت شوند. اگر بیشتر شد، نیاز به بررسی دارد.
10. عصب کشی ناقص یا مشکلات پس از درمان
در صورتی که پس از عصب‌کشی، همچنان درد و حساسیت وجود داشته باشد، احتمال دارد درمان ناقص انجام شده باشد یا دندان دچار ترک باشد.
علائم حساسیت دندانی
- درد تیز و ناگهانی هنگام نوشیدن یا خوردن مواد سرد یا گرم
- تیر کشیدن دندان با تماس هوا
- درد هنگام خوردن مواد شیرین یا ترش
- احساس ناراحتی هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان
درمان‌های خانگی برای حساسیت دندان
1. استفاده از خمیر دندان ضد حساسیت
خمیر دندان‌هایی که حاوی نیترات پتاسیم یا استرانسیوم کلراید هستند، به کاهش تحریک عصب کمک می‌کنند.
2. کاهش مصرف مواد اسیدی
آبمیوه‌ها، نوشابه، ترشی‌ها و غذاهای اسیدی باید محدود شوند.
3. استفاده از نی هنگام نوشیدن مایعات سرد
از تماس مستقیم نوشیدنی‌های سرد با دندان‌ها جلوگیری می‌کند.
4. نفس کشیدن با بینی در هوای سرد
برای جلوگیری از تماس هوای سرد با دندان‌ها
5. مسواک نرم (Soft)
برای جلوگیری از سایش مینای دندان
6. آب نمک ولرم
دو بار در روز دهان را با محلول آب نمک بشویید تا التهاب کاهش یابد.
7. استفاده از محافظ شبانه
برای افرادی که دندان قروچه دارند، نایت‌گارد توصیه می‌شود.
درمان‌های تخصصی در کلینیک دندانپزشکی
1. ژل فلوراید
تقویت مینای دندان و کاهش حساسیت
2. باندینگ یا رزین کامپوزیت
برای پوشاندن نواحی آسیب‌دیده مینای دندان
3. جراحی پیوند لثه
در صورت تحلیل شدید لثه، پوشش مجدد ریشه
4. عصب‌کشی
در موارد شدید که پالپ دندان دچار آسیب شده است.
دلیل آرام شدن درد دندان با آب سرد چیست؟
گاهی در شرایط التهابی شدید یا آبسه، دمای سرد موقتاً التهاب را کاهش داده و باعث کاهش درد می‌شود. این علامت می‌تواند نشانه وجود مشکل جدی مانند عفونت باشد و نیاز به درمان تخصصی دارد.
نتیجه‌گیری
حساسیت دندان به سرما و گرما می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل پنهان در دندان یا لثه باشد. اگر این مشکل بیش از چند روز طول کشید، به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید. با تشخیص به‌موقع و رعایت توصیه‌های بهداشتی، می‌توان به‌راحتی از درد و ناراحتی دندان‌های حساس جلوگیری کرد. کلینیک دندانپزشکی آنیسا آماده ارائه مشاوره و درمان تخصصی برای حل این مشکل است.
